Een recente uitspraak van de Dienst Voorafgaande Beslissingen heeft een constructie met vruchtgebruik en naakte eigendom geldig verklaard en de DVB heeft zich tevens uitgesproken over de nieuwe maatregel tegen misbruik uit Art. 344, § 1.

Het verzoek was bedoeld om een voorafgaande beslissing te krijgen over diverse kwesties:

1. Wanneer een onderneming het recht van vruchtgebruik op een onroerend goed verkregen heeft in het kader van de inbreng tegen de werkelijke waarde voor een duur van 15 jaar, en enkel de werken die toekomen aan de vruchtgebruiker op basis van de artikels 578 en volgende van het Burgerlijk Wetboek ten laste komen van de onderneming/vruchtgebruiker, zal in dat geval de overdracht van het pand op het einde van het vruchtgebruik aan de naakte eigenaars aanleiding geven tot het ontstaan van een voordeel van alle aard in hoofde van deze laatsten en/of zal het beschouwd worden als een abnormaal of goedgunstig voordeel toegekend door de onderneming/vruchtgebruiker?
   De DVB merkt op dat de waardering van het tijdelijk vruchtgebruik moet gebeuren op basis van de werkelijke waarde. In dit geval is de werkelijke waarde gelijk aan de waarde van de geactualiseerde netto-inkomsten ontvangen tijdens de duur van het vruchtgebruik; na controle van de parameters beschouwt de DVB dat de waardering van het tijdelijk vruchtgebruik gebeurde op basis van de werkelijke waarde.
   In de mate waarin de waardering van het tijdelijk vruchtgebruik ingebracht in de onderneming gebeurde tegen de werkelijke waarde, wordt de overdracht van het gebouw op het einde van het vruchtgebruik aan de naakte eigenaars dus niet beschouwd als een abnormaal of goedgunstig voordeel toegekend door de onderneming in de zin van artikel 26 van de WIB92.
   Overigens, wanneer de onderneming zich in haar relatie tot haar bedrijfsleiders gedraagt als een onafhankelijke partij, wordt de overdracht van het gebouw op het einde van het vruchtgebruik aan de bedrijfsleiders ook niet beschouwd als een abnormaal of goedgunstig voordeel toegekend door de onderneming in de zin van artikel 32, paragraaf 2, 2° van het WIB92.
   
2. Zijn de directe kosten van het vruchtgebruik (voornamelijk de afschrijvingen) fiscaal aftrekbaar in hoofde van de onderneming? Alvorens te antwoorden op deze vraag stelt de DVB dat de aftrekbaarheid van kosten van een vruchtgebruik (afschrijvingen, financieringskosten, ...) bepaald wordt in Artikel 49 van het WIB92. Dit houdt in dat deze kosten enerzijds verband moeten houden met het maatschappelijk doel van de vennootschap die geniet van het vruchtgebruik en anderzijds werkelijk gemaakt moeten zijn om het belastbare inkomen te verwerven of te behouden. In dit geval wordt het pand waarop het vruchtgebruik rust uitsluitend voor beroepsdoeleinden van de vennootschap gebruikt en zouden de geschatte maandelijkse lasten die de onderneming draagt ongeveer 30% lager liggen dan bij de huur van een gelijkaardig gebouw, waardoor aan deze voorwaarde wordt voldaan. De kosten verbonden aan het vruchtgebruik zijn aftrekbaar in hoofde van de onderneming in zoverre aan de voorschriften van Art. 49 van het WIB92 voldaan wordt.
3. Verleent de onderneming voordelen van alle aard aan de bedrijfsleiders volgens Art. 32, alinea 2, 2° van het WIB92? De DVB stelt vast - wat overigens logisch is - dat wanneer de waardering van een tijdelijk vruchtgebruik toegekend aan een onderneming is gebeurd op basis van de werkelijke waarde, aandelen uitgegeven door deze laatste om het recht van het vruchtgebruik te verkrijgen geen voordeel van alle aard vormen voor de bedrijfsleiders zijn in de zin van Art. 32, alinea 2, 2° van het WIB92. 4. Zijn er andere redenen dan de wens om belastingen te vermijden in de zin van Artikel 344, § 1 van het WIB92 bij het toekennen aan de onderneming van een recht van vruchtgebruik door de naakte eigenaars?

In dit geval heeft de verwerving van een werkelijk recht tot doel de onderneming toe te laten haar maatschappelijk doel van verhuurder van gebouwen na te streven door het beheer van het ganse pand - met rechtszekerheid - te centraliseren (wat niet gegarandeerd zou zijn bij een klassieke huurovereenkomst).

De DVB besloot dat het verwerven van het recht van vruchtgebruik andere redenen heeft dan de wens om inkomstenbelastingen te vermijden.

Deze beslissing toont aan dat de belastingadministratie nog constructies met vruchtgebruik/naakte eigendom aanvaardt, voor zover de partijen de notie van vruchtgebruik niet verstoren en de waarderingen die weerhouden worden niet al te fantasievol zijn.

Er dient opgemerkt dat de DVB een duur van vijftien jaar accepteert, en daarbij dus terugkomt op eerdere beslissingen waarin twintig jaar als minimum werd beschouwd.

Alles hangt dus af van de motivatie in concreto van de transactie.