Een onderneming voert diverse werken uit om haar infrastructuur uit te breiden, wat resulteert in een geschil met haar buren die een rechtsvordering inleiden voor de rechtbank teneinde de problemen te stoppen.
Er werd bouwaanvraag ingediend door de onderneming.
Op 30 december 1998 ondertekent de onderneming een dading met de buren die voorziet in een verbintenis tot betaling door de onderneming van de som van 10 miljoen Belgische frank, te betalen binnen acht dagen na de vervulling van een opschortende voorwaarde die bestaat in de toekenning aan de onderneming van een bouwvergunning die niet voor beroep vatbaar is.
Gegeven deze voorwaarde, neemt de onderneming deze schadevergoeding van 10 miljoen op in haar balans afgesloten per 31 december 1998 onder de rubriek “ Schulden op ten hoogste één jaar”.
De vergunning wordt op 11 juni 1999 toegekend en de onderneming betaalt op 18 november 1999 de omstreden schadevergoeding.
De fiscale administratie verwerpt de aftrek van de voornoemde schadevergoeding als beroepskosten, omdat zij oordeelt dat de schadevergoeding niet mocht worden afgetrokken voor het boekjaar dat per 31 december 1998 werd afgesloten.
Bij het controleren van de dading is zij van mening dat, op de datum van ondertekening van de overeenkomst alsook de dag nadien, de laatste dag van het belastbare tijdperk, alsook op de dag van de goedkeuring van de jaarrekening, de zekerheid ontbrak of de voorziene schadevergoeding van 10 miljoen Belgische Frank al dan niet zou moeten betaald worden.
De regering onderstreept dat, overeenkomstig artikel 48 van het Wetboek op de Inkomstenbelastingen 1992, de wetgever de vrijstelling heeft toegestaan van de provisies die bestemd zijn voor het nakomen van onzekere maar waarschijnlijk geworden kosten, eerder dan de aftrek van de schuld op zich toe te laten.
Welnu, hier is de schadevergoeding op grond van artikel 49 afgetrokken geworden.
Dit artikel 49 bepaalt:
“Als beroepskosten zijn aftrekbaar de kosten die de belastingplichtige in het belastbare tijdperk heeft gedaan of gedragen om de belastbare inkomsten te verkrijgen of te behouden en waarvan hij de echtheid en het bedrag verantwoordt door middel van bewijsstukken of, ingeval dit niet mogelijk is, door alle andere door het gemeen recht toegelaten bewijsmiddelen, met uitzondering van de eed.
Als in het belastbare tijdperk gedaan of gedragen worden beschouwd, de kosten die in dat tijdperk werkelijk zijn betaald of gedragen of het karakter van zekere en vaststaande schulden of verliezen hebben verkregen en als zodanig geboekt zijn.”
Voor de administratie was de schuld niet zeker op 31 december 1998 en kunnen we volgens haar niet verwijzen naar het soepelere begrip die door het gerechtelijk recht wordt toegelaten en die het zekere karakter met het waarschijnlijk karakter assimileert.
Het Hof van Beroep van Bergen is daarentegen van mening dat de appreciatie van het zekere karakter van de vordering moet gebeuren in functie van de feitelijke elementen van de zaak.
Het feit dat deze vordering onder opschortende voorwaarde is, brengt volgens het Hof niet noodzakelijk met zich mee dat zij geen zeker karakter kan hebben dat haar weerhoudt om opgenomen te worden in de boeken.
Als een verplichting wordt aangegaan op grond van een overeenkomst onder opschortende voorwaarde, dan bestaat de overeenkomst, ook al is de uitvoering ervan opgeschort en, in toepassing van artikel 1179 van het Burgerlijk Wetboek, heeft de vervulde voorwaarde een terugwerkend effect op de dag dat de verbintenis werd aangegaan
Welnu, in het onderhavige geval, stelt het Hof vast dat de bouwvergunning afgeleverd werd op 11 juni 1999, dat het bedrijf de werken heeft uitgevoerd en dat een periode van vijf maanden verstreken is, zonder dat een vordering werd ingesteld bij de Raad van State.
Aangezien de voorwaarde bijgevolg vervuld werd, wordt de verplichting dat dit met zich meebrengt puur en simpel en werd dus opeisbaar op de dag van de verbintenis, die tijdens het betwiste belastbare tijdperk werd aangegaan, in dit geval 30 december 1998.
Bijgevolg is het duidelijk dat de opschortende voorwaarde vervuld werd en rekening houdend met haar terugwerkend effect, besluit het Hof dat het niet aan het bedrijf mag aangerekend worden dat zij het in haar balans afgesloten per 31 december 1998 heeft opgenomen.
We zullen noteren dat, zoals het Hof heeft opgeworpen, de administratie, door te weigeren te verwijzen naar het Gerechtelijk Wetboek, haar eigen administratief commentaar, dat onderstreept dat de termen “zekere en vaststaande schulden of verliezen” verwant zijn met het begrip van het Gerechtelijk Wetboek, heeft genegeerd en zij in de zin van dit Wetboek moeten geïnterpreteerd worden.