Waarom herbergt Luxemburg de Europese zetels van de reuzen in de elektronische handel? Onder die reuzen vindt men o.a. Amazon die sinds mei 2011 veel meer digitale boeken verkoopt dan geprinte boeken en Ebay. Nog afgezien van het Japanse Rakuten Inc die de Canadese fabrikant van leeslampjes Kobo heeft overgenomen.

De reden is simpel. Luxemburg biedt voor elektronische handel de meest competitieve BTW-tarieven aan binnen de Europese Unie. Ze past een standaardtarief toe van 15 %, een tussentarief van 12 %, een verlaagd tarief van 6 % en vooral een zeer verlaagd tarief van 3 % op digitale boeken.

Merk op dat de notie “boeken” niet op unanieme wijze wordt geïnterpreteerd door de lidstaten van de Europese Unie. Luxemburg heeft sinds 1 januari 2012 besloten om die term ruim te interpreteren. Door gebruik te maken van een functieomschrijving, moet men geen onderscheid maken tussen een fysieke of een digitale ondersteuning. Volgens Luxemburg zou het enkel een kwestie van neutraliteit betreffen.

In het begin van het jaar heeft de Europese commissaris Viviane REDING trouwens gepleit voor de inachtneming van de inhoud en niet van de vorm waarin de boeken worden overgebracht aan de burgers van de Europese Unie. De regels van de BTW moeten immers worden aangepast om tegemoet te komen aan de evoluties van het internet.

Met andere woorden, bij ontstentenis van een wettelijk onderscheid is een boek een boek, of het nu fysiek of digitaal is. Voor Luxemburg moeten digitale boeken dus genieten van het verlaagd BTW-tarief van 3 % net zoals de traditionele boeken. Frankrijk heeft trouwens op dezelfde manier gehandeld door de BTW op papieren en op digitale boeken te harmoniseren op 7 %.

De Europese consumenten kunnen zich verheugen, in tegenstelling tot de boekhandelaars gelegen in Lidstaten die een verhoogde fiscaliteit toepassen zoals België en het Verenigd Koninkrijk. Daar gaan talrijke proteststemmen op tegen deze situatie. Immers, in afwachting van de inwerkingtreding van de Europese richtlijn 2008/8/CE voorzien voor 1 januari 2015, past men de BTW toe van het land waar de zetel van de leverancier is gelegen en niet de BTW van het land van de consument.

Op 3 juli 2012 heeft de Europese Commissie echter besloten om een niet-nalevingsprocedure te openen tegen Luxemburg en Frankrijk. Zij is dus van mening dat de BTW-tarieven toegepast op de digitale boeken mogelijkerwijs onverenigbaar zijn met het Unierecht.

Volgens de Commissie is het downloaden van digitale boeken, dat als een dienst verricht per elektronische weg wordt beschouwd, niet opgenomen in de limitatieve lijst van goederen en diensten afgekondigd in bijlage III van de BTW-richtlijn. Die lijst somt de goederen en diensten op die kunnen genieten van een verlaagd BTW-tarief.

Ze meent dat de huidige situatie van Luxemburg en Frankrijk ernstige verstoringen van de concurrentie veroorzaakt ten nadele van ondernemingen van andere Lidstaten van de Europese Unie. Men kan immers gemakkelijk digitale boeken aankopen in een andere Lidstaat dan die waar de consument verblijft. Bepaalde lokale actoren van de elektronische boekenmarkt hebben aldus geklaagd dat enkele andere actoren hun handelscircuit zo hebben gereorganiseerd om te genieten van de verlaagde tarieven.

De Commissie meent dat die bepalingen niet conform kunnen zijn met het Europees recht en heeft besloten om aan beide Lidstaten een ingebrekestelling te versturen. Deze eerste etappe dient om beide staten de mogelijkheid te bieden hun standpunt uit te leggen. Frankrijk en Luxemburg beschikken dus over één maand om hun opmerkingen over te maken. Indien die elementen niet voldoende worden geacht, kan de Commissie de inbreuk formeel laten vaststellen en aan beide landen vragen om hun wetgevingen aan te passen door middel van een gemotiveerd advies. Dit vormt de tweede etappe van de niet-nalevingsprocedure.

Niemand twijfelt er aan dat Luxemburg en Frankrijk hun standpunt sterk zullen verdedigen. In deze tijden waarin de Staten nauwlettend waken over hun fiscale inkomsten zal er zeker nog gepraat worden over deze zaak.