Om de administratieve formaliteiten en de kost hiervan voor kleine ondernemingen die vooral verkopen aan particulieren, laat de Europese wetgeving (meer bepaald) toe aan België om een forfaitsysteem te voorzien voor de btw. De Belgische wetgeving voorziet zo drie soorten forfait : de algemene forfaits (per activiteitensector van detailhandel), de bijzondere forfaits (wanneer een subsector voldoende verschilt van de rest) en de individuele forfaits (gevestigd op vraag van belanghebbenden die specifieke voorwaarden krijgen – zeer uitzonderlijk in de praktijk).
Deze forfaitaire regeling maakt het mogelijk om het bijhouden van de boekhouding van kleine ondernemingen te vergemakkelijken door hen toe te laten de vooraf betaalde btw af te trekken (in tegenstelling tot het systeem van btw franchise die onder bepaalde voorwaarden kan toegepast worden door hen die een jaarlijks omzetcijfer realiseren dat lager is dan 25.000€). Algemeen moeten de belastingplichtigen die willen genieten van het forfait een boekhouding houden waarvan de graad van precisie en detail afhankelijk is van het soort activiteit. Wanneer de administratie tijdens een controle vaststelt dat de nodige gegevens niet worden bijgehouden, is zij niet gebonden door het forfait die normaal toepasselijk is.
In de HORECA sector moeten sommige handelaars sinds kort het Geregistreerd kassasysteem gebruiken. Dit betreft enerzijds de uitbaters van etablissementen waar maaltijden worden geserveerd en anderzijds, de traiteurs die regelmatig restauratiediensten leveren. Maar dit is slechts geldig voor uitbaters die een jaarlijks omzetcijfer realiseren voor dit type diensten van meer dan 25.000€.
De administratie heeft zopas beslist om de forfaitaire btw-regeling te schrappen voor uitbaters die een kasticket moeten afgeven dat uit een geregistreerd kassasysteem komt. De mogelijkheid om te kunnen genieten van de forfaitaire regeling werd ook geschrapt voor uitbaters die vrijwillig beslissen om het geregistreerd kassasysteem te gebruiken terwijl ze dit wettelijk gezien niet verplicht zijn.
Vanaf 1 januari 2017 zullen de ijsmakers, frituuruitbaters, cafés en kleine cafés, slagers en charcutiers, bakkers en patissiers op die manier de forfaitaire btw-regeling niet meer kunnen toepassen (behalve wanneer hun activiteit beperkt is tot een levering van voedsel of als ze een omzetcijfer realiseren die lager is dan 25.000€).
In principe moest de administratie, conform artikel 56 van het BTW-wetboek, de betrokken beroepsorganisaties consulteren vooraleer de toepasselijke regeling te veranderen. Ze was echter van mening dat een echte consultatie hieromtrent niet nodig was, aangezien ze de beroepsorganisaties enkel op de hoogte zal brengen van haar beslissing.
Het lijkt me echter weinig denkbaar dat dit voldoende is opdat deze beslissing niet zou kunnen toegepast worden.
In principe zal het Grondwettelijk Hof hier geen grote hulp zijn, ten gevolge van het arrest van 2007 (Lebeau), dat bevestigt dat de delegatie die aan de Koning gegeven werd, niet in strijd is met de gelijkheidsbeginsels.
Trouwens, de Europese richtlijn terzake verplicht de Staten niet om forfaitaire regelingen vast te leggen, maar laat hen wel toe deze te voorzien. De uitbaters beschikken dus over geen enkel verworven recht dat het mogelijk maakt om het genieten van een forfaitaire regeling terzake te eisen.
Algemeen is het waar dat een forfaitaire regeling geen zin meer heeft wanneer duidelijke gegevens beschikbaar zijn. Het bedrag van de btw die aan de administratie moet betaald worden, zouden voortaan veel preciezer moeten overeenkomen met de realiteit, eerder dan met een forfait die waarschijnlijk niet aangepast is voor alle uitbaters.