Een hele recente wet van 15 april 2018 voert een nieuwe mogelijkheid van fiscaal beroep in voor de belastingplichtige die reeds een bezwaarschrift heeft ingediend en die een directoriale beslissing heeft gekregen die hem niet volledig gelijk geeft.

Tot op vandaag, indien een administratieve bezwaarprocedure opgestart en indien een directoriale beslissing werd genomen over dit bezwaar, werd het onmogelijk om de administratieve procedure verder te zetten, ook al kwamen er nieuwe elementen boven, of indien, voor de één of andere reden, een akkoord mogelijk werd wat voordien niet het geval was.

Een rectificatie van de belasting van na de directoriale beslissing was slechts mogelijk onder de zeer strikte voorwaarden van de procedure van ontheffing van ambtswege (die veronderstelt dat de belastingplichtige bijvoorbeeld het bestaan van een materiële vergissing of van een dubbel gebruik aantoont).

De belastingplichtige was dus verplicht om een rechtsvordering in te stellen, om eventueel daarna akkoordconclusies neer te leggen over bepaalde punten die onbetwist waren geworden, als hij erin slaagde om een akkoord post-directoriale beslissing kon vinden met de fiscale administratie – wat bijvoorbeeld niet uitzonderlijk is inzake beroepskosten of de evaluatie van voordelen in nature.

Voortaan kan de belastingplichtige die een directoriale beslissing heeft gekregen hiertegen een aanvraag tot rectificatie indienen binnen een termijn van drie maanden. Deze aanvraag tot rectificatie blijft een administratief rechtsmiddel en de rechtbanken komen hier niet in tussen.

De bedoeling is om de weg te openen naar een verbetering van de voorheen genomen beslissing en deze rectificatie kan zowel fouten betreffen als een beoordeling in feite van de omstandigheden van het geschil. De nieuwe wet zegt niet dat de administratie ook niet kan terugkomen op juridische aspecten; integendeel, ze voorziet dat de onderzoekende ambtenaar alle onderzoeks- en bewijsmiddelen die te zijner beschikking staan, mag gebruiken in het kader van een gewoon bezwaarschrift, om de beslissing die verkeerd zou zijn te verbeteren.

Het betreft dus een soort “hoger beroep” van de initiële administratieve beslissing, maar zonder beroep te moeten doen op een rechter. De beslissing die wordt genomen over de rectificatie mag de situatie van de belastingplichtige niet verergeren; ze mag enkel ofwel een status quo behouden vergeleken met de initiële directoriale beslissing, of deze in het voordeel van de belastingplichtige verbeteren.

Indien de beslissing die genomen wordt op basis van de aanvraag tot rectificatie de belastingplichtige niet tevreden stelt, behoudt hij de mogelijkheid om daarna in beroep te gaan bij de rechtbank, maar we moeten zeggen dat de termijn om dit te doen veel korter is dan deze die begint te lopen na een directoriale beslissing: deze termijn bedraagt één maand in plaats van drie maanden.

Deze nieuwe maatregel past in een zekere tendens die we momenteel opmerken binnen de fiscale administratie, om haar relatie van de belastingplichtigen “te personaliseren” en de mogelijkheden van minnelijke uitwisselingen te vergroten die kunnen leiden tot een akkoord buiten de rechtszaal.

We kunnen nu al voorspellen dat wat betreft de principiële aspecten, het zonder twijfel onnodig zal zijn om dit bijkomend rechtsmiddel te gebruiken. Maar misschien zal ze een zekere impact hebben op de dossiers die ontstaan zijn uit een manifest onbegrip tussen de belastingplichtige en zijn belastingcontroleur of uit externe omstandigheden, zoals stukken die niet tijdig konden worden neergelegd in het kader van een bezwaarprocedure, maar die beschikbaar worden na het ontvangen van de directoriale beslissing.

Met een dosis moed kunnen we er zelfs een vorm van wetgevende « schuldbekentenis » in zien aangezien dat de fiscale wetten zodanig onbegrijpelijk worden, dat het nodig wordt om een echt « berouwrecht » in te voeren met de directoriale beslissing als doel…