Ten gevolge de wet van 14 januari 2005 betreffende de afschaffing van effecten aan toonder, moesten de aandelen aan toonder omgevormd worden in effecten op naam of in gedematerialiseerde effecten en dit uiterlijk op 31 december 2013.

We herinneren ons dat een budgettaire wet van 2011 deze omzetting al een beetje had voorspeld, aangezien deze wet een belasting op de omzetting van effecten aan toonder invoerde aan een aanslagvoet van 1% van het netto-actief voor omzettingen die in 2012 werden uitgevoerd en van 2% voor omzettingen uitgevoerd in 2013.

Voor zij die de omzetting niet voor 2012 konden uitvoeren en de belasting op de omzetting hebben moeten betalen, wordt de wettelijkheid van deze belasting, gelet op het Europese recht, ter discussie gesteld door een recent arrest van het Europese Hof van Justitie.

Het Hof van Justitie, aan wie een prejudiciële vraag werd gesteld door het Grondwettelijk Hof, bevestigt dat de belasting op de omzetting tegenstrijdig is met de Richtlijn 2008/7/EC betreffende de indirecte belastingen op het bijeenbrengen van kapitaal.

Deze Richtlijn, waarvan het doel is de concurrentie en het vrije verkeer van kapitaal binnen de Europese Unie te bevorderen, verbiedt elke indirecte belasting op inbrengen in kapitaal in een vennootschap en op de uitgifte van aandelen, deelnemingen of andere effecten, alsook op de uitgiftes van obligaties of andere verhandelbare effecten.

In haar arrest van 9 oktober 2014 bevestigt het Hof van Justitie dat het de globale operatie van bijeenbrengen van kapitaal is die moet onderzocht worden in het kader van de Richtlijn en niet alleen de uitgifte op zich van effecten zoals de Belgische staat beweerde.

De omzetting van effecten aan toonder dat in België werd verplicht, maakt deel uit van de globale operaties van bijeenbrengen van kapitaal en, derhalve, moet de belasting dus geheven worden op de uitgifte zelf van het effect.

Wat is de impact van dit arrest op het niveau van de belastingplichtigen die de belasting zouden betaald hebben?

Op basis van het arrest van het Hof van Justitie moet het Grondwettelijk Hof haar arrest nog vellen over het verzoek tot nietigverklaring van de belasting op omzetting.

Als zij de nietigverklaring van de belasting uitspreekt zonder beperking in tijd ( met andere woorden sinds haar bekrachtiging), zullen de belastingplichtigen over een speciale termijn van 6 maanden na de publicatie van het arrest in het Belgisch Staatsblad beschikken om een gegrond beroep in te stellen op basis van de vernietigde bepaling en dit, ook al zijn de normale termijnen om dit beroep in te stellen, verlopen.

Niettemin, aangezien de vorderingen tot teruggave van de belastingen verjaren na twee jaar te rekenen vanaf de dag dat de vordering werd ingesteld, kunnen alle belastingen die in 2013 of eind 2012 betaald werden reeds het voorwerp uitmaken van een aanvraag tot teruggave op basis van de Europese rechtspraak en dit, zonder op het arrest van het Grondwettelijk Hof te moeten wachten.

De teruggave van de belasting zal gebeuren in de handen van de persoon die de belasting betaald heeft, met andere woorden de professionele tussenpersonen indien de effecten gedematerialiseerd werden, of de uitgevende vennootschappen indien de aandelen omgezet werden in aandelen op naam.