De (EU) richtlijn 2017/1852, omgezet naar Belgisch recht door een wet van 2 mei 2019, heeft een nieuwe procedure ingesteld die erop gericht is om een einde te maken aan situaties van dubbele belasting in de Europese Unie.

In een geglobaliseerde wereld komt het vaak voor dat ondernemingen en particulieren hun activiteiten in meerdere Staten uitoefenen. Deze economische ontwikkeling brengt een risico op dubbele belasting met zich mee, in de mate dat eenzelfde inkomen twee keer zou kunnen belast worden door twee verschillende landen.

Elke Staat kan niet alleen de inkomsten die gerealiseerd worden haar grondgebied belasten, maar ook deze die verkregen werden door haar burgers overal in de wereld.

Om deze situaties te vermijden en de internationale handel te bevorderen, hebben de Staten tussen hen en op bilaterale wijze Verdragen ter Preventie van de Dubbele Belasting (DBV) afgesloten. Deze laatste duiden of de Woonstaat of de Bronstaat de bevoegdheid heeft om een bepaald inkomen te belasten.

Toch zijn er ondanks alles nog situaties van dubbele belasting die voortkomen uit divergenties in de interpretatie of toepassing van de DBV. Iemand kan bijvoorbeeld als “inwoner” gekwalificeerd worden in twee verschillende Staten en daarom dubbel belast worden op zijn inkomsten.

Voor 1 juli 2019, de datum van de inwerkingtreding van de Richtlijn, konden de belastingplichtigen die slachtoffer waren van een dubbele belasting enkel een aanvraag tot minnelijke schikking indienen. De betrokken Lidstaten waren dan verplicht om “te proberen” een akkoord te vinden om het geschil op te lossen. Als daar niet in slaagden, konden ze beslissen om de dubbele belasting te behouden.

Sinds 1 juli 2019 is er een nieuwe procedure van toepassing. De Lidstaten zijn voortaan verplicht om het geschil te regelen en de dubbele belasting af te schaffen.

De middelenverbintenis is overgegaan in een resultaatsverbintenis.

Concreet verloopt de procedure in drie fasen.

Tijdens de eerste fase dient de benadeelde belastingplichtige een bezwaar in bij de betrokken nationale autoriteiten. Hij heeft daarvoor een termijn van drie jaar vanaf de kennisgeving van de handeling die leidt tot een dubbele belasting.

Daarna komt de tweede fase, de procedure van onderling overleg. De Lidstaten moeten overleg plegen teneinde het geschil te regelen binnen een termijn van twee jaar (die één keer kan verlengd worden voor een maximumperiode van één jaar). Als er een oplossing wordt gevonden, kan de belastingplichtige deze aanvaarden of weigeren.

In geval dat de belastingplichtige weigert of als er een meningsverschil is tussen de bevoegde autoriteiten, dan komen we aan de laatste fase: de arbitrage.

De betrokken Lidstaten richten, onder bepaalde voorwaarden, een “adviescommissie” of een “commissie voor alternatieve beslechting van geschillen”.

De adviescommissie zal binnen de zes maanden na de oprichting van de commissie een advies afleveren over de manier waarop het conflict moet opgelost worden.

De commissie voor alternatieve beslechting van geschillen zal het geschil via andere technieken regelen, zoals bemiddeling, verzoening en expertise.

De staatsoverheden zullen de keuze hebben om ofwel het advies van één van deze commissies te volgen, in dat geval wordt het advies bindend, of om een andere oplossing voor te stellen.

Bij gebrek aan een beslissing of uitvoering van deze beslissing zal de belastingplichtige de zaak aanhangig kunnen maken bij de rechtbanken op de autoriteiten te dwingen hun verplichtingen na te komen.

Deze nieuwe Richtlijn is van toepassing op bezwaren die ingediend worden na 1 juli 2019, betreffende inkomsten verkregen tijdens een belastbare periode startend vanaf 1 januari 2018.

Door elk risico op dubbele belasting uit te schakelen, versterkt deze nieuwe regeling de rechtszekerheid binnen de Europese Unie. De economische groeien investeringen zullen er alleen maar nog meer door gestimuleerd worden.

Joséphine TERLINDEN