In btw-aangelegenheden moet het dwangbevel dat uitgevaardigd wordt in geval van niet-betaling van de belasting geviseerd en uitvoerbaar verklaard worden door de Gewestelijke directeur van de btw-administratie. Hij kan zijn taak ook delegeren aan een ambtenaar van lagere rang die door hem werd aangesteld. Hierdoor komt het vaak voor dat er op dwangbevelen inzake btw vermeld staat “Door de heer X, Directeur ad interim (A.I.), aangesteld door de Gewestelijke directeur van de administratie van de belasting op de toegevoegde waarde”.

Dit werd voorzien in artikel 85, §1ste, al. 1 van het btw-wetboek:

“bij gebreke van voldoening van de belasting, interesten, administratieve geldboeten en toebehoren wordt een dwangbevel uitgevaardigd door de met de invordering belaste ambtenaar; dit wordt geviseerd en uitvoerbaar verklaard door de gewestelijke directeur van de Administratie van de belasting op de toegevoegde waarde, registratie en domeinen of door de door hem aangewezen ambtenaar en, in de gevallen bepaald door de Koning, door de gewestelijke directeur van de Administratie der douane en accijnzen, of door de door hem aangewezen ambtenaar”.

Sommigen hebben de regelmatigheid van hun dwangbevel betwist omwille van het feit dat de delegatie van bevoegdheden niet duidelijk door de administratie kon vastgesteld worden.

Als het correct is dat het de administratie is die het bestaan van deze delegatie moet aantonen, beoordelen de Hoven en rechtbanken de gebruikte bewijsmiddelen over het algemeen nochtans redelijk soepel.

Onlangs heeft het Hof van Cassatie zich over deze vraag moeten uitspreken.

In de zaak die aanleiding heeft gegeven tot het arrest van 20 januari 2015, betwiste een bedrijf de regelmatigheid van een dwangbevel die tegen haar werd uitgevaardigd op grond van het feit dat de administratie geen geschreven delegatie kon voorleggen waarin de ambtenaar, die haar geviseerd en uitvoerbaar verklaard had, geldig werd aangesteld. Deze onregelmatigheid moest, volgens de eisende partij, leiden tot de nietigheid van het dwangbevel.

De Gewestelijke directeur werd voor de rechtbank van eerste aanleg verhoord en bevestigde het bestaan van de delegatie van bevoegdheden. De eerste rechter volgde echter de redenering van het bedrijf en oordeelde dat er een schriftelijk bewijs moest voorgelegd worden, aangezien enkel dat schriftelijk bewijs het mogelijk maakte om de regelmatigheid van het visum van het betwiste dwangbevel inzake btw na te gaan.

Er werd beroep aangetekend tegen dit vonnis. Het Hof van Beroep begon met te herhalen dat er geen enkele bepaling bestaat die expliciet de vorm en het bewijs van de delegatie regelt. Volgens een vaste rechtspraak van het Hof van Cassatie vereist artikel 85, §1ste, alinea 1 van het btw-wetboek niet dat het bewijs van de delegatie van bevoegdheden moet opgemaakt zijn ten voordele van een ambtenaar die daartoe bij naam wordt aangesteld, maar laat een algemene delegatie toe aan bepaalde categorieën van ambtenaren. Daarna stelde het Hof vast dat de Gewestelijke directeur zelf voor de rechtbank van eerste aanleg de delegatie van de directeur A.I. bevestigd had, die hij had opgemaakt bij wijze van een dienstnota en dat deze delegatie vermeld was op het betwiste dwangbevel. Het bedrijf beweerde niet dat deze vermelding in het dwangbevel onjuist zou zijn. Voor het Hof van Beroep bleek hieruit dat het bestaan van de aanstelling voldoende werd aangeduid.

Het eisende bedrijf bracht het geschil tot in cassatie. Volgens het Hof komt het aan de administratie toe om aan te tonen dat de delegatie van bevoegdheden echt werd gegeven. Niettemin kan dit bewijs worden geleverd door vermoeden. Daarna onderzocht het Hof of het Hof van Beroep het beginsel van feitelijk vermoeden niet had geschonden door uit de vastgestelde feiten gevolgen af te leiden waarvoor er geen redelijke verantwoording is. In dit geval was het Hof van mening dat het Hof van Beroep geldig had kunnen afleiden dat de delegatie geldig werd gegeven door zich te baseren op de vermelding die op het dwangbevel was aangebracht en op het verhoor van de Gewestelijke directeur.

Dit arrest is zeer verrassend, omdat het Hof van Beroep zich enkel baseert op de beweringen van een procespartij om het bestaan van het vermeende feit eruit af te leiden.

Naar onze mening, de enige mededeling op het dwangbevel dat de delegatie werd gegeven en de latere bevestiging door de Gewestelijke directeur zouden niet mogen volstaan om het bestaan van een voorafgaande delegatie vast te stellen.

Deze vermelding die automatisch onder de handtekening van de ambtenaar wordt gezet, maakt het inderdaad niet mogelijk om aan te tonen dat er een geldige en voorafgaande aanstelling is geweest. In dat opzicht zou een latere bevestiging van de Gewestelijke directeur, in het kader van een geschil, er niet meer krediet aan geven.

In een arrest van 25 februari 1982 heeft het Hof van Cassatie formeel het beginsel vastgelegd volgens hetwelke: “de enige vaststelling van een feit door een procespartij kan niet als het bestaan van dat feit gelden”.

Dit is een redenering die moet gevolgd worden. Het omgekeerde zou leiden tot een automatische omkering van de bewijslast ten voordele van de administratie: “Het zou voor haar volstaan, met tussenkomst van één van haar agenten, om het bestaan van het feit vast te stellen opdat dit feit als bewezen zou moeten beschouwd worden, tot het tegendeel wordt bewezen”.

Als het dus niet bij wet vereist is dat de delegatie schriftelijk moet gegeven zijn, blijft de bewijslast in hoofde van de administratie en deze mag niet bestaan uit de eenvoudige vaststelling van het bestaan van een feit vanwege de ambtenaren.

Bijgevolg, omdat de dienstnota die deze delegatie bevestigde niet werd voorgelegd, had het dwangbevel, naar onze mening en zoals de eerste rechter had beslist, nietig moeten verklaard worden, omdat het werd opgesteld zonder bevoegdheid.