Het was misschien de meest symbolische belofte van zijn presidentiële campagne: als hij president werd, beloofde François Hollande een nieuwe belastingschijf van 75% in te voeren voor het gedeelte van de inkomsten dat hoger is dan één miljoen euro per jaar, genaamd «uitzonderlijke solidariteitsbijdrage».

Volgens François Hollande, die deze campagnebelofte kort na zijn overwinning in de Franse presidentiële verkiezingen concretiseerde, zou het niet gaan om een patriottistische daad – niets minder -, terwijl de rechtse oppositie er een beslagleggende fiscale politiek in zag en dat de meerderheid van de economisten en fiscalisten zo een maatregel beschouwden als een pure en simpele aanzet tot emigratie.

Het is zo dat op 28 november jongstleden, het Institut de Recherches Economiques et Fiscales (IREF) een Europese denktank, die zich privé en onafhankelijk inspant voor de vermindering van de druk van de Staat en de verplichte voorheffingen, en de verenigde belastingplichtigen, een vereniging ter verdediging van de Franse belastingplichtigen, een brief met argumenten hebben gericht aan de Franse parlementairen en hen hebben gevraagd om zich te wenden tot de Grondwettelijke Raad voor wat betreft de voorwaarden voor het bepalen van de nieuwe begrenzing van de belasting op het fortuin alsook voor de nieuwe belasting die de «virtuele» inkomsten in rekening zou nemen.

Bij het lezen van de stevige ontwikkelde argumenten in die briefwisseling, hebben de parlementairen van de oppositie positief op hun vraag geantwoord en op 20 december de aanhangigmaking bij de Grondwettelijke Raad verkregen.

Deze laatste heeft het standpunt dat door het IREF en door de verenigde belastingplichtigen werd verdedigd, gevolgd door met een beslissing van 29 december, de belangrijke beslissing van de socialistische regering en de bepalingen van de laatste wet op de financiën die het meest een aanslag pleegt op de rechten van de belastingplichtigen te censureren.

De Grondwettelijke Raad heeft zo geoordeeld dat de nieuwe belasting aan 75 % de fiscale gezinnen op ongelijke wijze treft al naargelang de verdeling van de inkomsten onder de twee echtgenoten. De Raad betreurt dat de belasting «op de inkomsten van elke fysieke persoon» gevestigd is terwijl de belasting op het inkomen wordt geheven per «fiscaal gezin» en oordeelt bijgevolg dat er een «miskenning is van de gelijkheid tegenover de publieke lasten».

Het is inderdaad zo dat een gezin, waarvan elk lid een inkomen van 900.000 euro ontvangt, zich van deze belasting vrijgesteld zag, terwijl een ander, waarvan één lid 1,2 miljoen euro verdiende en de andere niks, deze moest betalen, wat natuurlijk een «verstoring van de gelijkheid voor wat betreft de draagkracht» betekent.

Uit deze vaststelling volgt een inbreuk op de Franse Grondwet, zonder dat het volgens de Grondwettelijke Raad nodig is de andere bezwaren die tegen deze maatregel werden opgeworpen, te onderzoeken, omdat het vooral het confiscatoire karakter van de belasting betreft.

De Grondwettelijke Raad heeft ook zijn veto gesteld tegen andere maatregelen van de laatste wet op de de financiën die door het IREF en de verenigde belastingplichtigen werden bekritiseerd, zoals de modaliteiten voor de berekening van de begrenzing van de belasting op het fortuin, in het bijzonder de integratie van de gekapitaliseerde inkomsten of winsten «die de belastingplichtige niet gerealiseerd heeft».

Door de grondslag van de begrenzing van de belasting op het fortuin te verlagen tot 75% en de belasting op het inkomen te beperken tot enkel de reële inkomsten, brengt deze beslissing van «wijzen» de wettelijkheid van de strijd tussen hen die niet van plan zijn om zich aan de onterechte economische en fiscale maatregelen die hen werden opgelegd, te onderwerpen, onder de aandacht.

Ook al proberen sommige beleidsmakers hun bevolkingsgroepen ervan te overtuigen dat, als een fiscale politiek als «rechtvaardig» moet gekwalificeerd worden, het dat inderdaad enkel kan zijn door middel van confiscatoire of ongelijke maatregelen die de goederen en rechten van hun belastingplichtigen treffen.

Ce fut peut-être la promesse la plus symbolique de sa campagne présidentielle : s’il devenait président, François Hollande s’engageait à créer une nouvelle tranche d’imposition à 75 % pour la part des revenus dépassant un million d’euros par an, appelée « contribution exceptionnelle de solidarité ».

Selon François Hollande, qui a concrétisé cette promesse de campagne peu après sa victoire aux élections présidentielles françaises, il ne s’agirait que d’un acte de patriotisme – rien de moins –, tandis que l’opposition de droite y voyait une politique fiscale confiscatoire et que la plupart des économistes et fiscalistes considéraient une telle mesure comme une pure et simple incitation à l’expatriation.

C’est ainsi que le 28 novembre dernier, l’Institut de Recherches Economiques et Fiscales (IREF), un think tank européen, privé et indépendant œuvrant à la réduction du poids de l'Etat et des prélèvements obligatoires, et Contribuables associés, une association de défense des contribuables français, ont adressé une lettre d’argumentation aux parlementaires français en leur demandant de saisir le Conseil constitutionnel sur les conditions de détermination du nouveau plafonnement de l’impôt sur la fortune ainsi que sur la nouvelle imposition qui prendrait en compte des revenus « virtuels ».

A la lecture des solides arguments développés en ce courrier, les parlementaires de l’opposition ont répondu positivement à leur demande et ont requis, le 20 décembre, la saisine du Conseil constitutionnel.

Celui-ci a suivi le point de vue défendu par l’IREF et par Contribuables associés en censurant, par une décision du 29 décembre, la mesure phare du gouvernement socialiste et les dispositions de la dernière loi de finances les plus attentatoires aux droits des contribuables.

Le Conseil constitutionnel a ainsi jugé que la nouvelle imposition à 75 % frappait les foyers fiscaux de façon inégale suivant la répartition des revenus entre les deux conjoints. Il déplore que la taxation soit « assise sur les revenus de chaque personne physique » alors que l’impôt sur le revenu est prélevé par « foyer fiscal » et juge en conséquence qu’il y a « méconnaissance de l’égalité devant les charges publiques ».

En effet, un ménage, dont chaque membre percevrait un revenu de 900.000 euros, se trouverait exempté de la taxe, tandis qu’un autre, dont un seul membre gagnerait 1,2 million d’euros et l’autre rien, devrait l’acquitter, ce qui constitue naturellement une « rupture d’égalité au regard de la faculté contributive ».

Il résulte de cette seule constatation une violation de la Constitution française, sans même qu’il n’y ait besoin, selon le Conseil constitutionnel, d’examiner les autres griefs soulevés contre cette mesure, pour ce qui concerne notamment le caractère confiscatoire de l’imposition.

Le Conseil constitutionnel a également mis son veto à d'autres mesures de la dernière loi de finances critiquées par l'IREF et par Contribuables associés, telles que les modalités de calcul du plafonnement de l’impôt sur la fortune, en particulier l’intégration de revenus ou bénéfices capitalisés « que le contribuable n’a pas réalisés ».

En réduisant l’assiette du plafonnement à 75 % de l’impôt sur la fortune et l’impôt sur le revenu aux seuls revenus réels, cette décision des « sages » met en lumière la légitimité du combat de ceux qui n’entendent pas se soumettre aux mesures économiques et fiscales injustes qui leur sont imposées.

Quand bien même certains décideurs politiques tentent d’en convaincre leurs populations, si une politique fiscale doit être qualifiée de « juste », elle ne peut effectivement l’être au moyen de mesures confiscatoires ou inégales frappant les biens et les droits de leurs contribuables.

Nicolas THEMELIN