De Zwitserse Federale Raad is op 14 augustus 2013 een versnelde consultatie gestart over een gedeeltelijk revisieproject van de federale wet op de administratieve assistentie in fiscale zaken.
De geplande revisie beantwoordt aan een driedelig objectief: in bepaalde gevallen de informatie van personen die het onderwerp zijn van een aanvraag tot assistentie vertragen, de gegroepeerde aanvragen organiseren en de behandeling van op gestolen gegevens gebaseerde verzoeken versoepelen.
Zwitserland heeft gemeend er alle belang bij te hebben om snel het probleem van a posteriori informatie op te lossen van personen die, in het kader van een aanvraag tot administratieve assistentie, in beroep kunnen gaan: vele assistentie-aanvragen vanuit derde landen zouden geblokkeerd zijn wegens de geheimhouding die door het verzoekende land gevraagd wordt, wat maar zou kunnen verzekerd worden door de afwezigheid van een reglementering met betrekking tot de uitzonderingen op de aankondiging, of omdat ze onrechtstreeks op illegaal verkregen gegevens zouden gebaseerd zijn.
Omdat ze vrezen dat deze blokkering zou leiden tot een reclame die nadelig is voor het imago van Zwitserland en een risico met zich mee zou brengen op sancties tegen haar (zoals een opname op de zwarte lijst), heeft Zwitserland snel haar wet op de administratieve assistentie willen aanpassen.
Zwitserland rechtvaardigt deze fundamentele aanpassingen aan haar wet op de organisatie van de wederzijdse administratieve assistentie, nog maar pas van kracht sinds 1 februari 2013, door voorop te stellen dat het gaat om het conform maken van de wet met de internationale standaarden van de OESO en met de aanbevelingen van het Wereldforum. Zwitserland herhaalt hieromtrent dat tijdens hun vergadering van 19 en 20 juli 2013, de ministers van financiën van de G20 en hun gouverneurs van de nationale banken alle jurisdicties en vooral de 14 jurisdicties waarvan de wettelijke basis niet voldoende zouden voldoen aan de norm, hebben aangemoedigd om zonder wachten de invoering van de aanbevelingen van het Wereldforum over de transparantie en de uitwisseling van informatie over fiscale doeleinden door te voeren (Wereldforum).
Om te voldoen aan de internationale norm heeft Zwitserland geoordeeld dat het nodig is om een informatieprocedure te voorzien a posteriori voor personen die een beroep kunnen doen op:
De personen die een aanvraag tot assistentie kunnen indienen, zullen enkel geïnformeerd worden nadat de informatie werd overgemaakt: ofwel wanneer de verzoekende overheid van mening is dat de aanvraag zeer dringend is (bijvoorbeeld “omdat de verjaringstermijn bijna voorbij is”), ofwel ook wanneer een voorafgaande informatie het resultaat van het onderzoek van de verzoekende overheid kan compromitteren (omdat het confidentiële onderzoek nog niet afgerond is).
Een beroep dat wordt ingesteld tegen de beslissing kan enkel betrekking hebben op de vaststelling van zijn onwettigheid. Als onwettigheid wordt vastgesteld, kan diegene die beroep aangetekend heeft, onder bepaalde voorwaarden, een aansprakelijkheidsvordering instellen tegen de staat. De overdracht van de informatie kan daarentegen niet geannuleerd worden. Afgezien daarvan kan de betrokkene zijn rechten laten gelden tijdens de procedure die in het verzoekende land loopt.
De huidige Zwitserse wet op de administratieve fiscale assistentie laat vervolgens de behandeling van gegroepeerde aanvragen toe. Het project heeft als doel de efficiëntie ervan te verbeteren. Dergelijke gegroepeerde aanvragen zijn assistentie-aanvragen die informatie vragen over meerdere personen die identificeerbaar zijn op basis van precieze gegevens.
Zwitserland vond het niet nodig om uitvoerig de inhoud van een gegroepeerde aanvraag te definiëren, noch de vereisten waaraan ze moet voldoen, maar enkel te refereren aan de “internationale norm”, zijnde de nieuwe versie van het commentaar van de OESO betreffende artikel 26 van het OESO-modelverdrag dat gepubliceerd werd op 18 juli 2012 en dat de volgende overwegingen over de gegroepeerde aanvragen uiteenzet.
Wanneer de aanvraag een groep belastingplichtigen betreft die individueel niet te identificeren zijn, zal het vaak veel moeilijker zijn om vast te stellen of de aanvraag niet eerder een middel is om te vissen naar informatie is, in de mate dat het verzoekende land enkel kan verwijzen naar een lopend onderzoek naar een bepaalde belastingplichtige. In dergelijke gevallen is het dus noodzakelijk dat het verzoekende land een gedetailleerde omschrijving van de groep bezorgt alsook de feiten en omstandigheden die tot de aanvraag hebben geleid, een uitleg over de toepasselijke wet en waarom er redenen zijn om te denken dat de belastingplichtigen die deel uitmaken van de groep die het voorwerp is van de aanvraag ,deze wet niet hebben gerespecteerd, dit ondersteund door een duidelijke feitelijke basis. Bovendien wordt geëist dat aangetoond wordt dat de gevraagde informatie zou helpen om de fiscale discipline van de belastingplichtigen van de groep te bepalen.
Uit de commentaren van de OESO op de materie komt voort dat in principe een actieve bijdrage van een derde nodig zal zijn opdat een belastingplichtige van de groep niet in regel zou zijn met de wet.
Zwitserland heeft niettemin haar interpretatie van dit commentaar bekend gemaakt tijdens een zitting van de Werkgroep van het Comité fiscale zaken van de OESO: een actief gedrag van de houder van informatie of van een derde (third party) moet niet geëist worden als andere criteria toelaten om vast te stellen dat de aanvraag geen middel is om te vissen naar informatie inhoudt... A contrario, een actief gedrag van een houder van informatie of van een derde moet altijd verondersteld worden wanneer men niet op een andere manier kan uitsluiten dat het om een middel gaat om te vissen naar informatie.
Het is deze Zwitserse praktijk die het project poogt te vast te zetten.
Eindelijk heeft de revisie tot doel de problematiek die verbonden is aan de aanvragen voor administratieve assistentie gebaseerd op gestolen gegevens op te lossen.
Zwitserland komt op vandaag niet tegemoet aan een aanvraag tot administratieve assistentie die het “principe van ter goeder trouw” schendt, meer bepaald wanneer deze gebaseerd is op informatie die via daden die volgens het Zwitserse recht strafbaar zijn, verkregen werd.
Zwitserland onthult dat deze praktijk geleid heeft tot problemen in de procedures van administratieve assistentie op basis van illegaal verkregen gegevens die het verzoekende land op een passieve manier ontvangen heeft. Zwitserland citeert het geval van verworpen aanvragen die zouden geleid hebben tot “ het nerveus maken” van landen zoals Indië, Spanje en ook nog Nederland...
Zwitserland preciseert nog dat de huidige praktijk belangrijke landen van de EU en van de G20 niet tevreden stelt en dat dit riskeert om een “een politieke zaak van grote omvang” te worden die zou kunnen leiden tot polemieken op bilateraal vlak en in het kader van het Wereldforum.
Zwitserland stelt bijgevolg voor haar wetgeving aan te passen in die zin dat ze niet alleen zal toegepast worden op een aanvraag tot assistentie wanneer het verzoekende land haar aanvraag steunt op informatie die zij actief bekomen heeft. Men zal ervan uit gaan dat een verzoekend land actief gegevens bekomen heeft wanneer hij een derde de opdracht gegeven heeft hem die te bezorgen. Daarentegen is er een actieve verkrijging wanneer het verzoekende land de gegevens bijvoorbeeld bekomen heeft via spontane administratieve assistentie en dus zonder er voor iets tussen te zitten, ofwel op passieve manier dus.
De wijziging zal onvermijdelijk een schending van het principe van ter goeder trouw tussen de landen met zich meebrengen.
De bedoelde wijziging zou enkel de procedure van assistentie in administratieve zaken betreffen.
De Zwitserse Regering heeft op die manier een revisieproject van de Federale wet op de administratieve assistentie in fiscale zaken versneld in consultatie gebracht. Deze consultatie zal tot 18 september 2013 duren.
We herhalen dat het Belgisch-Zwitsers Verdrag ter voorkoming van de dubbele belasting nog niet werd aangepast teneinde hem conform te maken met de actuele versie van artikel 26 van het OESO-modelverdrag. Met de huidige wetgeving die van kracht is, zou Zwitserland aanvragen voor wederzijdse administratieve assistentie afkomstig van België en op die basis geformuleerd niet moeten toestaan. Een wijziging van het verdrag is noodzakelijk. Tot dat dergelijke wijziging wordt doorgevoerd, zullen gegevens die bijvoorbeeld door het bankgeheim beschermd zijn, niet kunnen uitgewisseld worden.
Met moet echter herhalen dat de revisie van dit bilateraal verdrag reeds bediscussieerd werd. De 'eerste ronde” heeft plaats gevonden in augustus 2009, en de tweede ronde in mei 2013...
Van zodra het opnieuw onderhandelde verdrag zal aangenomen zijn en van kracht zal zijn, zal de nieuwe Zwitserse wet op de administratieve assistentie van toepassing zijn op aanvragen die in die context geformuleerd worden, aangenomen dat het Zwitsers project werd goedgekeurd.
Het verdrag zou niet moeten van toepassing zijn op de aanslagjaren voorafgaand aan haar van kracht worden (voor een gelijkaardig voorbeeld refereren we naar de nieuwe versie van het Verdrag ter voorkoming van de dubbele belasting dat werd afgesloten tussen België en het Groothertogdom Luxemburg). Daarom zou de nieuwe wet deze weg moeten volgen en enkel tot doel hebben toegepast te worden op diezelfde aanslagjaren volgend na het van kracht worden van het toekomstig verdrag!
We kunnen er redelijkerwijze van uit gaan dat dit zo zal gebeuren ten laatste in 2015...