De Amerikaanse advocaat Harvey Silverglate heeft recent een boek gepubliceerd met als titel “three felonies a day”. Daarin toont hij aan dat de meeste mensen die een normaal leven leiden, drie misdrijven per dag begaan, zonder zich daar rekenschap van te geven.

Deze vaststelling geldt eveneens voor Europa. Het is het resultaat van een ongecontroleerde explosie van het aantal wetten dat meerdere feiten strafbaar stelt. Het merendeel van de mensen zal echter nooit weten dat deze feiten verboden zijn. Daarenboven laat de wijze waarop de wetten geschreven zijn en toegepast worden, toe om op een zeer vage manier handelingen, die nauwelijks zijn gepreciseerd, strafbaar te stellen

Wij kunnen hem enkel gelijk geven. Het adagium “iedereen wordt geacht de wet te kennen” heeft geen zin meer. Niemand, zelfs niet de beste specialisten, kan immers nog doen alsof hij weet wat allemaal verboden is, laat staan om de precieze handelingen die verboden zijn, vast te stellen.

Op vele gebieden, zoals het economische -, fiscale - of milieugebied maar ook in het dagelijkse leven, met inbegrip van het verkeer, kunnen wij vervolgingen slechts met wat geluk vermijden.

In een maatschappij waar “iedereen schuldig is” ligt de redding enkel nog in de hoop dat de autoriteiten niet ontdekken op welke handeling die schuldig juist betrekking heeft.

Een van de gevolgen van deze situatie is ook dat het misdrijf wordt gebagatelliseerd en dat personen die werkelijk ernstige handelingen stellen zich geen rekenschap meer geven van het gevaar die zij kunnen opleveren.

L’avocat américain Harvey Silverglate a récemment publié un ouvrage intitulé « Three felonies a day », dans lequel il montre que la plupart des gens qui vivent une vie normale commettent, sans s’en rendre compte, plusieurs délits par jour.

Cette constatation, qui est vraie aussi en Europe, résulte de l’explosion incontrôlée du nombre de lois érigeant en infractions des faits multiples, dont la quasi-totalité de la population ne se rendra jamais compte qu’ils sont interdits. De plus, la manière dont les lois sont rédigées et appliquées permet d’incriminer des actes définis avec très peu de précision.

On ne peut que lui donner raison. L’adage « nul n’est censé ignorer la loi » n’a plus de sens parce que plus personne, même les meilleurs spécialistes, ne peut prétendre savoir tout ce qui est interdit, ni déterminer avec précision quels actes sont sanctionnés.

Dans beaucoup de domaines, économiques, fiscaux, environnementaux, mais aussi dans la vie de tous les jours, y compris la circulation routière, on ne peut plus éviter des poursuites qu’avec un peu de chance.

Dans une société où « tout le monde est coupable », le salut ne tient plus qu’à l’espoir que les autorités ne découvrent pas sur quel acte précis porte cette culpabilité.

Une des conséquences de cette situation est aussi que le délit est banalisé et que ceux qui commettent des actes réellement graves ne se rendent plus compte du danger qu’ils peuvent représenter.