Alors que le gouvernement tarde à voter une réforme de l’impôt des sociétés, la loi-programme du 25 décembre 2016 a, une nouvelle fois, alourdi la fiscalité pesant sur les revenus mobiliers.

Rappelons d’abord que la loi-programme a décidé l’augmentation du précompte mobilier dont le taux de base passe de 27 à 30% pour les revenus mobiliers payés ou attribués à partir du 1er janvier 2017.

Si la loi-programme supprime également la taxe de 33% sur les plus-values spéculatives sur titres côtés (laquelle n’a pas rapporté à l’Etat les recettes fiscales escomptées), cette suppression a été largement compensée par l’extension de la taxe sur les opérations de bourse (TOB) sur deux axes.

Rappelons d’abord que la TOB est un prélèvement forfaitaire qui frappe tant les opérations d’achat que les opérations de vente réalisées sur le marché secondaire lorsqu’elles portent sur des actions ou obligations belges ou étrangères mais aussi sur des parts de Sicavs de capitalisation, des certificats immobiliers etc.… Le taux de la TOB varie (de 0,09% à 1,32%) suivant le type d’instrument financier et la nature de l’opération.

Jusqu’à présent, la TOB ne visait que les opérations conclues ou exécutées en Belgique, de sorte que les transactions réalisées à l’intermédiaire d’un établissement financier étranger étaient hors champ. Les résidents belges qui disposaient d’un compte-titres à l’étranger n’étaient donc pas concernés par la TOB.

Premier changement : à partir du 1er janvier 2017, le champ d’application de la TOB est élargi aux opérations conclues ou exécutées à l’étranger pour lesquelles le donneur d’ordre a sa résidence fiscale en Belgique. Selon la loi-programme, une opération de bourse sera également réputée conclue ou exécutée en Belgique « lorsque l’ordre relatif aux opérations est donné directement ou indirectement à un intermédiaire établi à l’étranger, soit par une personne physique ayant sa résidence habituelle en Belgique, soit par une personne morale pour le compte d’un siège ou d’un établissement de celle-ci en Belgique ».

Les transactions réalisées par des investisseurs belges sur des plateformes étrangères sont donc dorénavant visées avec la conséquence que les investisseurs belges, qui sont tenus de déclarer chacune des transactions étrangères dans les 2 mois sous peine de pénalités de retard et/ou d’amende, devront s’organiser avec leurs banques étrangères pour veiller à la correcte qualification de l’instrument financier et assurer le paiement de la taxe soit en s’acquittant d’une déclaration mensuelle auprès du bureau compétent en matière de TOB, soit en demandant à leurs plateformes étrangères d’endosser la fonction de redevable de la TOB au travers d’un représentant légal en Belgique.

Le deuxième axe d’extension de la TOB concerne les plafonds de la TOB qui sont doublés et passent respectivement à 1.300 €, 1.600 € et 4.000 €.

Un constat d’impose : voilà une taxe qui grève encore plus le patrimoine mobilier puisqu’elle s’applique indépendamment de la réalisation ou non d’un gain, qu’elle s’applique sur le montant réel de la transaction, sans tenir compte des frais éventuels qui peuvent grever l’opération (tels des frais de courtage ou des frais d’entrée ou de sortie) et que les frais bancaires de reporting vont probablement être revus en conséquence. Autant d’inconvénients qui pousseront les résidents belges à définir des stratégies d’adaptation.

Terwijl de regering nalaat om te stemmen over een hervorming van de vennootschapsbelastingen, heeft de programmawet van 25 december 2016 opnieuw de belastingen op roerende inkomsten verhoogd.

We herhalen eerst en vooral dat de programmawet beslist heeft om de roerende voorheffing te verhogen waarvan het basistarief verhoogt van 27 naar 30% voor de roerende inkomsten die vanaf 1 januari 2017 betaald of toegekend worden.

Indien de programmawet ook de belasting van 33% schrapt op de speculatieve waardevermeerderingen op beursgenoteerde titels ( die de Staat niet de verwachte inkomsten heeft opgeleverd), dan werd deze schrapping ruimschoots gecompenseerd door de uitbreiding van de belasting op de beursverrichtingen (TBV) over twee assen.

We herhalen eerst dat de TBV een forfaitaire heffing is die zowel de aankoop- als verkoopverrichtingen treft die op de secundaire markt worden uitgevoerd wanneer deze Belgische of buitenlandse aandelen of obligaties betreffen, maar ook de kapitalisatieaandelen van Sicavs, vastgoedcertificaten enz… Het tarief van de TBV varieert (van 0,09% tot 1,32%) volgens het type van financieel instrument en de aard van de verrichting.

Tot nu was de TBV enkel gericht op de in België afgesloten of uitgevoerde verrichtingen, zodat de transacties die uitgevoerd werden door de tussenpersoon van een buitenlandse financiële instelling erbuiten vielen. De Belgische inwoners die over een derdenrekening beschikten in het buitenland werden dus niet door de TBV getroffen.

Eerste verandering : vanaf 1 januari 2017 wordt het toepassingsveld van de TBV uitgebreid naar de afgesloten of uitgevoerde verrichtingen in het buitenland waarvoor de opdrachtgever zijn fiscale woonplaats in België heeft. Volgens de programmawet zal een beursverrichting ook beschouwd worden als zijnde afgesloten of uitgevoerd in België « wanneer de opdracht tot de verrichtingen rechtstreeks of onrechtstreeks gegeven worden aan een tussenpersoon in het buitenland, ofwel door een natuurlijke persoon die zijn gewoonlijke woonplaats heeft in België, of door een rechtspersoon voor rekening van een zetel of vestiging ervan in België ».

De transacties die uitgevoerd worden door Belgische investeerders op buitenlandse platformen worden dus voortaan geviseerd met als gevolg dat de Belgische investeerders, die ertoe gehouden zijn elke buitenlandse transactie binnen de 2 maanden aan te geven op straffe van laattijdigheidsintresten en/of een boete, zich zullen moeten regelen met hun buitenlandse banken om erop toe te zien dat de kwalificatie van het financieel instrument correct gebeurt en om de betaling van de belasting te garanderen ofwel door een maandelijkse aangifte te doen bij het kantoor dat bevoegd is inzake TBV, ofwel door aan hun buitenlandse platformen te vragen om de taak van TBV-verschuldigde aan een wettelijke vertegenwoordiger in België over te laten.

De tweede uitbreidingsas van de TBV betreft de plafonds van de TBV die verdubbeld worden en respectievelijk gaan naar 1.300 €, 1.600 € en 4.000 €.

Een ding staat vast : ziehier een belasting die het roerend vermogen nog meer verzwaard aangezien ze onafhankelijk van het al dan niet bekomen van een winst wordt toegepast, dat ze wordt toegepast op het reële bedrag van de transactie, zonder rekening te houden met eventuele kosten die de verrichting kunnen verzwaren ( zoals makelaarskosten of instap- of uitstapkosten) en dat de bankkosten voor de reporting bijgevolg waarschijnlijk zullen herbekeken worden. Zo veel ongemakken die de Belgische inwoners ertoe zullen aanzetten om aanpassingsstrategieën te ontwikkelen.