C’est sans doute prématurément que les médias annoncent, ces derniers temps, la mort du secret bancaire. Certes, les intentions du gouvernement de faciliter l’accès par le fisc aux soldes des comptes bancaires des résidents belges porte un coup supplémentaire à un « secret » dont la portée ne cesse de se réduire.

Toutefois, un arrêt récent de la Cour d’appel d’Anvers a tranché une controverse qui avait alerté la presse en 2018. Il s’agissait d’une tentative de l’Inspection Spéciale des Impôts d’obtenir la liste de toutes les opérations réalisées en Belgique avec des cartes de crédit étrangères. Le fisc affirmait, peut-être pas tout à fait à tort, que des résidents belges utilisaient des cartes de crédit étrangères pour effectuer des achats en Belgique et ainsi échapper à sa vigilance.

Il avait réclamé, non pas à un organisme de cartes de crédit, mais à une société de services qui centralisait les opérations pour ces organismes, la liste de telles opérations. L’organisme avait refusé en arguant du secret bancaire, et il avait obtenu gain de cause devant le tribunal de première instance d’Anvers.

Le fisc s’est pourvu en appel et cet appel a été rejeté, par la Cour d’appel d’Anvers. Celle-ci a considéré que le secret bancaire s’appliquait non seulement aux organismes de crédit eux-mêmes, mais aussi à leurs prestataires de services et que ceux-ci devaient garantir le secret bancaire, non pas seulement à leurs clients (les organismes émetteurs de cartes), mais aussi aux clients de ceux-ci, en tant que tiers.

Il s’agit donc du rejet, par la justice, d’une véritable « fishing expedition », par laquelle l’administration fiscale n’enquêtait pas sur une personne déterminée, mais cherchait au contraire à obtenir les noms de personnes pouvant éventuellement être suspectées.

Il ne semble pas que, parmi les intentions du gouvernement actuel, figure celle de permettre désormais de telles opérations. Le secret bancaire n’est donc pas tout à fait mort …

Het is ongetwijfeld voorbarig voor de media om de laatste tijd de dood van het bankgeheim aan te kondigen. Het is zeker dat de intenties van de regering om de toegang door de fiscus tot de saldo’s van de bankrekeningen van Belgische inwoners te vergemakkelijken een bijkomende slag toekent aan een “geheim” waarvan de omvang alsmaar kleiner wordt.

Een recent arrest van het Hof van Beroep van Antwerpen heeft echter een controverse aangesneden die in 2018 de aandacht heeft getrokken van de pers. Het betrof een poging van de Bijzondere Belastinginspectie om de lijst te krijgen van alle verrichtingen die in België werden uitgevoerd met buitenlandse kredietkaarten. De fiscus bevestigde, misschien niet geheel onterecht, dat de Belgische inwoners buitenlandse kredietkaarten gebruikten om aankopen te doen in België en zo aan haar toezicht te ontsnappen.

Hij had, niet aan een kredietkaartenmaatschappij, maar aan een dienstverleningsbedrijf, dat de verrichtingen voor deze maatschappijen centraliseerde, de lijst van dergelijke verrichtingen opgevraagd. De maatschappij had dit geweigerd met als argument het bankgeheim en ze had zijn gelijk gehaald voor de rechtbank van eerste aanleg van Antwerpen.

De fiscus is in beroep gegaan en dit beroep werd verworpen door het Hof van Beroep van Antwerpen. Het Hof heeft geoordeeld dat het bankgeheim niet enkel van toepassing is op de kredietmaatschappijen zelf, maar ook op hun dienstverleners en dat zij het bankgeheim moesten garanderen, dit niet enkel naar hun klanten toe (de maatschappijen die de kaarten uitgeven), maar ook naar de klanten van die klanten, als derden.

Het gaat dus om een verwerping, door het gerecht, van een ware “fishing expedition”, waarbij de belastingadministratie geen welbepaald persoon onderzocht, maar er integendeel naar zocht om de namen te verkrijgen van personen die eventueel verdacht kunnen zijn.

Het lijkt er niet op dat één van de intenties van de huidige regering is om dergelijke verrichtingen voortaan toe te laten. Het bankgeheim is dus niet volledig dood…