L’économie collaborative est en plein essor. Les particuliers fournissent de plus en plus de services via des applications et des plateformes numériques (Menu Next Door, Take Eat Easy, Listminut, Uber, AirBsit, etc.), allant de la réalisation de plats « take away » réalisés par un voisin, au partage de voiture, en passant par le babysitting.

Cependant, le régime fiscal actuel n’est pas adapté à cette nouvelle économie. jusqu’à présent, l'économie collaborative se situait dans une zone grise, échappant largement au fisc belge. en principe, les prestataires occasionnels étaient tenus de déclarer les revenus générés par leur activité occasionnelle au titre de « revenus divers », taxés au taux de 33%. force est de constater que peu de contribuables qui, par exemple, babysittaient des enfants (airbsit) ou cuisinaient pour leurs voisins (menu next door), déclaraient ces revenus dans leur déclaration fiscale.

D’ou l’idée d’établir un régime fiscal adapte aux revenus perçus dans le cadre de ces activités dites « de collaboration ».

Le gouvernement a déposé, le 13 mai dernier, son avant-projet de loi donnant un cadre fiscal adapté à l'économie collaborative qui consistera en une taxation moins élevée et prélevée à la source par les start-up elles-mêmes.

L’objectif poursuivi est double. Il vise d’une part, à établir un régime fiscal adapté et transparent permettant d’encadrer ces nouvelles activités collaboratives, et d’autre part, à permettre à Monsieur-tout-le-monde d’avoir une petite activité complémentaire et de s’essayer à l’entrepreneuriat. L'économie de partage offre une véritable force de démocratisation. Pour le prestataire, l'économie collaborative représente une méthode facile et peu risquée pour se lancer dans une nouvelle activité : elle ne requiert aucun capital de départ et présente peu de risques.

Le gouvernement a prévu de taxer, via un prélèvement à la source, ces revenus « collaboratifs » au taux réduit de 10 % pour les revenus ne dépassant pas le seuil de 5.000 euros par an. Les sites d’économie collaborative prélèveront eux-mêmes ces 10% sur le revenu généré par l’activité et seront redevables de cette taxe vis-à-vis du fisc. Par ailleurs, ces plateformes online devront faire l’objet d’un agrément préalable et ne pourront plus accepter de paiements en cash entre particuliers.

Par conséquent, tous les paiements réalisés dans le cadre de l'économie collaborative seront traçables puisque toutes les transactions se feront par paiement électronique.

Cette nouvelle taxe exige donc un engagement de la part des responsables de plateformes collaboratives à transmettre toutes les données au fisc.

En outre, il est prévu que les personnes qui gagnent moins de 5.000 euros grâce à leurs activités dans l’économie collaborative ne devront pas s’enregistrer comme indépendant et ne seront donc pas soumis à des cotisations sociales. Ces personnes ne devront pas non plus s’inscrire à la Banque-Carrefour des Entreprises. Elles ne devront pas non plus avoir de numéro d’entreprise (non assujetties à la TVA), ni tenir à jour une liste de clients.

S’il s’avère que l’activité prenne de l’ampleur et que les revenus viennent à dépasser le seuil de 5.000 euros, les revenus générés ne pourront plus bénéficier du régime fiscal avantageux et seront taxés au titre de « revenus professionnels ».

Enfin, il reste à préciser que ce régime est exclusivement destiné aux particuliers et ne pourra bénéficier aux prestataires dont il s'agit de l'activité principale. Les indépendants qui sont actifs dans un domaine (par exemple, la restauration) et qui souhaiteraient également exercer une activité semblable « à titre occasionnel » via une plateforme participative ne bénéficieront pas de ce régime fiscal favorable.

Les nouvelles dispositions fiscales seront en principe applicables aux revenus perçus à partir du 1er juillet 2016. À supposer que le processus législatif se déroule comme prévu, la Belgique sera le deuxième pays en Europe à avoir un système adapté à cette économie collaborative. Elle sera néanmoins la première à proposer un système de prélèvement à la source pour ce type d’activité.

Chloé Binnemans

Nieuw fiscaal kader voor de deeleconomie : tarief verlaagd tot 10% voor de inkomsten die 5.000 euro per jaar niet overschrijden

De deeleconomie is in volle ontwikkeling. Particulieren leveren meer en meer diensten via applicaties en digitale platformen (Menu Next Door, Take Eat Easy, Listminut, Uber, AirBsit, etc.), gaande van het bereiden van « afhaal » maaltijden die bereid worden door een buur over babysitten, tot carpoolen.

Het huidige belastingstelsel is echter niet aangepast aan deze nieuwe economie. Tot op vandaag bevond de deeleconomie zich in een grijze zone die grotendeels aan het oog van de Belgische fiscus ontsnapte. In principe waren de occasionele dienstverleners verplicht om de inkomsten die zij uit hun occasionele activiteit haalden, aan te geven als « diverse inkomsten », belast tegen het tarief van 33%. Weinig belastingplichtigen die, bijvoorbeeld, babysitten voor kinderen (AirBsit) of kookten voor hun buren (Menu Next Door), gaven deze inkomsten in hun belastingaangifte aan.

Vandaar het idee om een aangepast belastingstelsel in te voeren voor inkomsten die gegenereerd worden in het kader van deze zogenaamde « deel » activiteiten.

Op 13 mei jongstleden heeft de regering haar voorontwerp van wet neergelegd waarmee een fiscaal kader wordt gegeven aan de deeleconomie die bestaat uit een lagere belasting die ingehouden wordt aan de bron door de start-ups zelf.

Het doel dat nagestreefd wordt, is dubbel. Enerzijds is het gericht op het invoeren van een aangepast en transparant belastingstelsel dat het mogelijk maakt om deze nieuwe deelactiviteiten te omkaderen, en anderzijds, om het voor iedereen mogelijk te maken een kleine bijkomende activiteit uit te oefenen en zich aan het ondernemerschap te wagen. De deeleconomie biedt een echte drijfkracht voor de democratisering. Voor de dienstverlener betekent de deeleconomie een gemakkelijke en weinig risicovolle manier om zich in een nieuwe activiteit te storten: ze vereist geen startkapitaal en houdt weinig risico’s in.

Voordelig belastingstelsel : belasting van de « deel » inkomsten tegen een tarief van 10%

Het ontwerp voorziet om deze « deel » inkomsten via een inhouding aan de bron te belasten tegen een tarief van 10% voor wat betreft de inkomsten die de drempel van 5.000 euro per jaar niet overschrijden. De sites van deeleconomie zullen zelf deze 10% op de per activiteit gegenereerde inkomsten inhouden en zullen deze belasting aan de fiscus verschuldigd zijn. Deze onlineplatformen zullen daarentegen het voorwerp moeten uitmaken van een voorafgaande erkenning en zullen geen contante betalingen tussen particulieren meer mogen aanvaarden.

Bijgevolg zullen alle betalingen die in het kader van de deeleconomie werden uitgevoerd, traceerbaar zijn, gezien dat alle transacties elektronisch zullen worden uitgevoerd.

Deze nieuwe belasting vraagt dus een verbintenis vanwege de verantwoordelijken van de deelplatformen om alle gegevens aan de fiscus over te maken.

Bovendien wordt voorzien dat de personen die minder dan 5.000 euro verdienen aan hun activiteiten in de deeleconomie zich niet moeten registreren als zelfstandige en dus niet onderworpen zullen zijn aan sociale bijdragen. Deze personen zullen zich ook niet moeten inschrijven in de Kruispuntbank van Ondernemingen. Zij moeten ook geen ondernemingsnummer hebben (niet-onderworpen aan de BTW) noch een klantenlisting bijhouden.

Indien de activiteit zou groeien en dat de inkomsten de drempel van 5.000 euro zouden overschrijden, zullen de gegenereerde inkomsten niet langer van het voordelig belastingstelsel kunnen genieten en zullen ze als « beroepsinkomsten » belast worden.

Ten slotte is dit stelsel uitsluitend bestemd voor particulieren en kunnen de dienstverleners voor wie het de hoofdactiviteit is er niet van genieten. De zelfstandigen die actief zijn in één domein (bijvoorbeeld de horeca) en die ook een gelijkaardige activiteit zouden willen uitoefenen « ten occasionele titel » via een participatieplatform zullen niet van dit gunstig belastingstelsel genieten.

De nieuwe fiscale bepalingen zullen in principe van toepassing zijn op de inkomsten die worden gegenereerd vanaf 1 juli 2016. Indien het wetgevend proces verloopt zoals voorzien, zal België het tweede land zijn in Europa met een systeem dat aangepast is aan deze deeleconomie. Ze zal echter de eerste zijn om een systeem voor te stellen van inhouding aan de bron voor dit type van activiteit.