Faire amende honorable en régularisant sa situation fiscale ne garantit pas au contribuable la paix de l’esprit pour les revenus de même nature perçus au cours des exercices ultérieurs.

Les cours et tribunaux connaissent pour l’instant des premiers dossiers de contribuables qui, ayant effectué spontanément une déclaration de régularisation, sous l’un ou l’autre des régimes successifs que nous avons connus, s’opposent au traitement fiscal incohérent réservé ensuite, par l’administration fiscale, aux mêmes revenus, recueillis au cours des exercices ultérieurs.

L’une de ces décisions, rendue par la Cour d’appel de Bruxelles ce 21 janvier 2016, illustre particulièrement bien l’incohérence de la position administrative.

Un contribuable avait effectué une régularisation fiscale amiable pour les revenus perçus d’une société offshore, dont il avait avoué le caractère simulé. Cette régularisation portait sur les revenus échus à la société simulée jusqu’en 2006. La procédure de régularisation fut acceptée par l’administration, et clôturée par le paiement du montant du prélèvement décidé par celle-ci, au bénéfice de l’Etat belge.

Dans la mesure où les revenus perçus aux Iles Caïmans par la société offshore ne firent pas fait l’objet, pour l’année 2007, d’un précompte mobilier belge libératoire, le contribuable a repris ceux-ci directement dans sa propre déclaration fiscale, au titre de revenus mobiliers personnels, en respectant donc parfaitement ses obligations fiscales belges.

Le contribuable choisit ensuite de rapatrier les fonds en Belgique, sur un compte ouvert à son nom personnel, pour un total de plus de 9.000.000 €.

Quelle ne fut pas sa surprise de recevoir ensuite, pour ce même exercice, un avis de rectification reprenant, au titre de dividendes de liquidation étrangers non déclarés (et taxables) provenant de la société off shore – dès lors présumée liquidée et dissoute -, cette même somme de plus de 9.000.000 € !

L’administration n’a donc pas hésité, dans un premier temps (dans le cadre de la régularisation fiscale), à accepter que la société était simulée et n’existait donc pas, de sorte qu’elle était fondée à taxer la personne physique à raison des revenus perçus par la société fictive, pour ensuite (au cours de l’exercice suivant), considérer cette même société comme non simulée, et le contribuable comme l’actionnaire réel de celle-ci, percevant à ce titre un dividende de liquidation (le tout majoré d’un accroissement d’impôt au taux de 50 % pour intention d’éluder l’impôt).

Plus étonnant encore fut le fait que ce comportement aberrant de l’administration fut validé par le Tribunal de première instance de Bruxelles, sous la seule réserve de la réduction de l’accroissement, le contribuable étant manifestement de bonne foi.

Saisie du dossier, la Cour d’appel de Bruxelles a décidé, avec raison, qu’en marquant son accord sur un élément de fait - à savoir que la société étrangère était simulée -, l’administration ne pouvait, face à ce même élément de fait au cours de l’exercice suivant, considérer que cette même société ne serait pas simulée, et qu’elle aurait donc dû faire l’objet d‘une procédure de liquidation (impliquant, notamment, l’attribution d’un dividende de liquidation correspondant au montant capital et des réserves de celle-ci).

Une saine décision, mais qui illustre parfaitement bien le fait que régulariser officiellement ses avoirs, ne met pas nécessairement le contribuable à l’abri des incohérences ultérieures de l’administration.

Schuld bekennen door zijn fiscale situatie te regulariseren, garandeert de belastingplichtige geen gemoedsrust voor gelijkaardige inkomsten die verkregen worden tijdens latere aanslagjaren.

De hoven en rechtbanken nemen momenteel akte van de eerste dossiers van belastingplichtigen die spontaan een regularisatieaanvraag hebben ingediend, onder één of ander van de opeenvolgende regimes die we gekend hebben, en die de incoherente fiscale behandeling betwisten die ze daarna krijgen van de fiscale administratie voor dezelfde inkomsten die ze verworven hebben tijdens latere aanslagjaren.

Een van die beslissingen die door het Hof van beroep van Brussel op 21 januari 2016 werd genomen, toont bijzonder goed de incoherentie van de positie van de administratie aan.

Een belastingplichtige had een minnelijke fiscale regularisatie uitgevoerd voor de inkomsten die hij verworven had vanuit een offshore vennootschap, waarvan hij de schijn had toegegeven. Deze regularisatie betrof de inkomsten die hij ontvangen had van de schijnvennootschap tot in 2006. De regularisatieprocedure werd door de administratie aanvaard en afgesloten met de betaling van het door haar bepaalde bedrag van de heffing, ten voordele van de Belgische Staat.

Voor zover dat de inkomsten die op de Kaaimaneilanden werden verkregen door de offshore vennootschap voor het jaar 2007 niet onderworpen waren aan een Belgische bevrijdende roerende voorheffing, heeft de belastingplichtige deze rechtstreeks in zijn eigen belastingaangifte opgenomen, onder persoonlijke roerende inkomsten, waarmee hij dus perfect zijn Belgische fiscale verplichtingen respecteert.

Daarna beslist de belastingplichtige om zijn fondsen, voor een totaal van meer dan 9.000.000€, naar België te repatriëren op een rekening die op zijn persoonlijke naam werd geopend.

Groot was daarna zijn verbazing om, voor datzelfde aanslagjaar, een bericht van wijziging te ontvangen waarin diezelfde som van meer dan 9.000.000€ was vermeld, als niet-aangegeven (en belastbare) buitenlandse liquidatiedividenden afkomstig van de offshore vennootschap - waarvan dus wordt aangenomen dat ze vereffend en afgesloten is -!

De administratie heeft dus in eerste instantie (in het kader van de fiscale regularisatie) niet getwijfeld om te aanvaarden dat de vennootschap schijn was en dus niet bestond, zodat ze de natuurlijke persoon mocht belasten omwille van inkomsten verworven van een fictieve vennootschap, om daarna (tijdens het volgende aanslagjaar) deze vennootschap niet meer als schijn te beschouwen, en de belastingplichtige als echte aandeelhouder van die vennootschap te beschouwen, die in die hoedanigheid een liquidatiedividend krijgt (alles vermeerderd met een belastingverhoging tegen 50% voor poging tot belastingontduiking).

Nog verbazingwekkender was het feit dat dit absurde gedrag van de administratie door de rechtbank van eerste instantie van Brussel werd gevalideerd, onder enkel voorbehoud van de vermindering van de verhoging, gezien de belastingplichtige toch wel te goeder trouw was.

Belast met het dossier heeft het Hof van beroep van Brussel terecht beslist dat de administratie, door haar akkoord te geven over een feitelijk element – zijnde dat de buitenlandse vennootschap schijn was-, geconfronteerd met dit zelfde feitelijk element tijdens het volgende aanslagjaar, niet kon beslissen dat diezelfde vennootschap niet meer schijn was, en zij dus het voorwerp had moeten zijn van een vereffeningsprocedure (wat, meer bepaald, de toekenning van een liquidatiedividend inhoudt die gelijk is aan het bedrag van haar kapitaal en reserves).

Een wijze beslissing, maar een beslissing die perfect het feit aantoont dat het officieel regulariseren van zijn vermogen de belastingplichtige niet noodzakelijk spaart van latere incoherenties van de administratie.