On ne peut plus échapper aux pièces de monnaie cryptographiques comme Bitcoin et Ethereum. Même si elles étaient encore un phénomène marginal il y a quelques années, à ce jour elles sont connues par tout le monde. Et notamment le fisc.

La question relative au régime fiscal de l’investissement dans les pièces de monnaie cryptographiques a été posée depuis longtemps. Il est clair que celui qui commercialise des pièces de monnaie cryptographiques dans le cadre de sa profession sera imposé à l'impôt des personnes physiques comme revenus professionnels. Toutefois, cela ne concernera qu'un très petit groupe d’investisseurs.

La situation la plus courante est celle d'un investisseur qui a acheté un certain nombre de bitcoins dans le passé et a réalisé une belle plus-value aujourd'hui. Dans ce cas, la question se pose de déterminer si cette plus-value est imposable.

Sur base de la législation fiscale, pratiquement tous les bénéfices ou revenus, sous quelque dénomination que ce soit, qui remplissent les deux conditions mentionnées ci-après simultanément, sont imposables comme revenus divers (à un taux de 33%):

1° être réalisée en dehors de l’exercice d’une activité professionnelle;

2° ne provenant pas de la gestion normale d'un patrimoine privé.

La notion de " gestion d'un patrimoine privé " est définie comme suit:

"En fait la gestion d'un patrimoine diffère de l'exercice d'une profession bénéficiaire ou d'une spéculation, tant par la nature des biens - c'est-à-dire des biens immobiliers, valeurs en portefeuille, biens mobiliers (tous des biens qui normalement constituent un patrimoine privé) - que par la nature des actes effectués relatifs à ces biens: des actes effectués par un bon père de famille dans le cadre de la gestion journalière, mais également en vue de la rentabilisation, la réalisation et le remploi de parties d'un patrimoine, c'est-à-dire de biens qu'il a obtenu par succession, donation ou par propre épargne et encore comme remploi de biens aliénés".

Ne peuvent pas être considérés comme actes normaux de gestion d'un patrimoine privé - indépendamment de leur composition - les actes qui, compte tenu notamment de leur répétition, constituent en principe l'exercice d'une activité professionnelle ou d'une activité lucrative.

Selon les travaux parlementaires qui ont instauré les dispositions légales applicables, les transactions d'acquisition et vente de biens mobiliers relèvent toujours du cadre d'un patrimoine privé et sont dès lors exonérées sauf si elles deviennent professionnelles par leur fréquence.

La question se pose alors si le bitcoin peut relever de l'exception prévue par la loi pour des objets mobiliers. Ceci nous paraît défendable dans certains cas. Il faudrait en effet vérifier cas par cas, par le biais de faits concrets, si l'exemption pourra être appliquée. C'est selon nous la conclusion à prendre dans la plupart des cas en vertu de la loi.

Dans un ruling du 5 décembre 2017 la commission s'est déjà prononcée dans un cas particulier sur le régime d'impôt du bitcoin. Le ruling avait été demandé par un étudiant qui avait développé une application particulière pour l'achat et la vente automatique de pièces de monnaie digitales. La question était simple: l'étudiant demandait à la commission de confirmer qu'il était imposable en vertu de l'article 90 du Code des Impôts sur les Revenus (CIR) (comme revenus divers) et pas en vertu de l'article 23 CIR (comme revenus professionnels). L'étudiant avait développé l'application comme passe-temps et par intérêt dans son domaine d'étude; ceci avec peu de moyens et de façon peu organisée. En conséquence la commission décide que la plus-value réalisée est imposable comme revenu divers vu le caractère spéculatif.

Il n’y a guère de règles générales à extrapoler de ce ruling. L'étudiant présumait en effet déjà dans sa question qu'il allait être imposable ou bien en vertu de l'article 90 CIR ou en vertu de l'article 23 du CIR.

Les média évoquent un nouveau ruling dans lequel la commission aurait décidé que chaque plus-value réalisée sur bitcoin est imposable comme revenu divers parce qu’un tel investissement, vu le caractère volatile de la pièce, serait toujours spéculatif.

Ce ruling doit encore être publié, de sorte qu’il faudra vérifier la rédaction de ce ruling.

Il convient cependant de ne pas oublier qu'un ruling est et reste toujours la position du fisc, et n’a donc pas pour autant force de loi!

Aan de crytomunten zoals Bitcoin en Ethereum valt niet meer te ontkomen. Waren zij nog een marginaal fenomeen enige tijd geleden, vandaag de dag kent iedereen ze. En zo ook natuurlijk de fiscus.

De vraag naar het fiscaal regime van investeringen in cryptomunten werd al langer gesteld. Er kan weinig twijfel over bestaan dat iemand die in het kader van zijn beroep cryptomunten verhandeld daarop belast zal worden in de personenbelasting en dit als beroepsinkomsten. Dit zal echter maar een zeer kleine groep van investeerders beschrijven.

De veel meer voorkomende situatie is een investeerder die een aantal bitcoin heeft gekocht in het verleden en daarop nu een mooie meerwaarde heeft verwezenlijkt. De vraag stelt zich in dit geval of deze meerwaarde belastbaar is.

Op grond van de fiscale wetgeving, zijn praktisch alle winst of baten, hoe ook genaamd, die tegelijkertijd aan de beide onderstaande voorwaarden voldoen, belastbaar als diverse inkomsten (aan een tarief van 33%) :

1° behaald zijn buiten het uitoefenen van een beroepswerkzaamheid;

2° niet voortkomen van het normaal beheer van een privé-vermogen.

Het begrip "beheer van een privé-vermogen" wordt als volgt omschreven:

"Feitelijk wijkt het beheer van een vermogen af van de uitoefening van een winstgevende betrekking of van een speculatie, zowel door de aard van de goederen - d.w.z. onroerende goederen, waarden in portefeuille, roerende voorwerpen (allemaal goederen die normalerwijze een privé- vermogen uitmaken) - als door de aard van de daden die met betrekking tot die goederen verricht worden : daden die een goed huisvader verricht voor het dagelijks beheer, maar tevens met het oog op het winstgevend maken, de tegeldemaking en de wederbelegging van bestanddelen van een vermogen, d.i. van goederen die hij heeft verkregen door erfopvolging, schenking of door eigen sparen, of nog als wederbelegging van vervreemde goederen".

Als normale handelingen van beheer van een privé-vermogen - ongeacht de samenstelling ervan - kunnen niet worden aangezien, de handelingen die, inzonderheid gelet op hun herhaling, feitelijk het uitoefenen van een beroepswerkzaamheid of van een winstgevende bezigheid vormen.

Volgens de parlementaire werken die de toepasselijke wetbepalingen hebben ingevoerd vallen de aankoop en verkooptransacties van roerende voorwerpen altijd in het kader van een privé-vermogen en zijn ze dus vrijgesteld tenzij ze wegens hun frequentie beroepsmatig worden.

De vraag stelt zich dus of de bitcoin onder de uitzondering voorzien door de wet voor roerende voorwerpen kunnen vallen. Dit lijkt ons in bepaalde gevallen verdedigbaar. Er zal inderdaad op een “case by case” basis moeten nagegaan worden, aan de hand van de concrete feiten, of de vrijstelling kan toegepast worden. Dit is de conclusie die volgens ons in de meeste gevallen zal moet getrokken worden op grond van de wet.

De ruling commissie heeft zich reeds uitgesproken in één specifiek geval over het belastingregime van bitcoin in ruling van 5 december 2017. De ruling werd aangevraagd door een student die een speciale applicatie had ontworpen voor de automatische aan- en verkoop van digitale munten. De vraagstelling was beperkt: de student vroeg de rulingcommissie om te bevestigen dat hij belastbaar was onder artikel 90 van het wetboek van inkomstenbelasting (WIB) (als diverse inkomsten) en niet onder artikel 23 WIB (als beroepsinkomsten). De student had de applicatie ontwikkeld als hobby en uit interesse in zijn studiedomein; dit met beperkte middelen en weinig georganiseerd. De rulingcommissie besluit dan ook dat de gerealiseerde meerwaarde belastbaar is als divers inkomen gelet op het speculatief karakter.

Uit deze ruling vallen echter weinig algemeen toepasbare regels te extrapoleren. De student ging er al vanuit in zijn vraagstelling dat hij ofwel belastbaar ging zijn onder artikel 90 WIB ofwel onder artikel 23 WIB.

In de media is sprake van een nieuwe ruling waarin de rulingcommissie zou besloten hebben dat elke meerwaarde gerealiseerd op bitcoin belastbaar is als divers inkomen omdat een dergelijke investering, gelet op het volatiel karakter van de munt, altijd speculatief zou zijn. Deze ruling moet nog worden gepubliceerd dus het laatste woord is hierover duidelijk nog niet gezegd.

Vergeet echter niet dat een ruling altijd het standpunt is en blijft van de fiscus, en daarom nog niet van de wet!