ours-idefisc

Idefisc — Actualités fiscales

France, un nouveau danger pour le secret professionnel

Certains se souviendront du procès Sarkozy-Herzog, où la Cour de cassation de France avait rendu une très décevante décision en matière de secret professionnel, et validé des écoutes téléphoniques entre l’ex-président français et son avocat.

Cet arrêt avait choqué les défenseurs des droits de l’homme et montré que le pays qui s’autoproclame leur défenseur n’est pas toujours celui qui les défend le mieux,

C’était d’autant plus évident qu’à la même époque le Tribunal Suprême d’Espagne considérait la confidentialité des communications entre un avocat et son client comme absolument essentielle dans un régime démocratique et avait d’ailleurs condamné un juge d’instruction qui avait enfreint ce secret professionnel.

L’actuel ministre français de la justice Eric Dupont—Moretti a eu l’excellente initiative de déposer un projet de loi afin de garantir le secret professionnel des avocats en toutes matières, et de mettre ainsi en échec la jurisprudence française dangereusement tentée d’enfreindre ce qui constitue un des droits essentiels de la défense.

De manière très étrange, le Sénat français, à majorité conservatrice, vient d’admettre un amendement à ce projet du gouvernement, pour déclarer inopposable le secret professionnel dans certaines matières, comme les matières fiscales. Il n’est pas dit que cet amendement sera finalement accepté, sachant que c’est l’Assemblée Nationale qui, en France, a le dernier mot en cas de divergence de vues entre les deux assemblées.

Parfaitement inexplicable, l’amendement de la commission parlementaire sénatoriale a fait l’objet de critiques très légitimes de la Commission Nationale des Barreaux, qui a souligné, à juste titre, qu’il n’y a aucune raison de faire une différence suivant les matières en cause, et que le droit à un conseil juridique gardé secret est essentiel à la protection des droits de tout justiciable.

La motivation de la décision du Sénat français est pourtant extrêmement faible. Les sénateurs se bornent à affirmer, en suivant ainsi l’avis des parquets et juges d’instruction, qu’un tel secret « entraverait les enquêtes ». Cela est tout à fait exact, mais pas plus que si l’on affirmait que l’interdiction de la torture, elle aussi, « entrave les enquêtes », comme tous les droits des individus face à un régime policier.

En ce qui concerne la Belgique, l’on peut être rassuré : la protection du secret professionnel y est en général bien garantie par les tribunaux même si la vigilance face à des pratiques policières parfois inacceptables doit être maintenue. On fait ainsi allusion à ce système d’écoute qui avait existé dans un commissariat d’une commune flamande, pour écouter les conversations entre les avocats et les prévenus.

La défense des droits de l’homme est un combat de tous les jours.

Auteur : Thierry Afschrift

Frankrijk, een nieuw gevaar voor het beroepsgeheim

Sommigen zullen zich het Sarkozy-Herzog-proces herinneren, waar het Franse Hof van Cassatie een zeer teleurstellende beslissing over het beroepsgeheim had genomen en telefoontaps tussen de voormalige Franse president en zijn advocaat aanvaardde.

Dit arrest schokte de verdedigers van de mensenrechten en toonde aan dat het land dat zichzelf hun verdediger noemt, niet altijd degene is die hen het beste verdedigt,

Dit was des te duidelijker omdat het Spaanse Hooggerechtshof op datzelfde moment de vertrouwelijkheid van de communicatie tussen een advocaat en zijn cliënt absoluut noodzakelijk achtte in een democratisch regime en ook een onderzoeksrechter had veroordeeld die dit beroepsgeheim had geschonden.

De huidige Franse Minister van Justitie, Eric Dupont-Moretti, nam het uitstekende initiatief om een wetsvoorstel in te dienen om het beroepsgeheim van advocaten in alle zaken te garanderen, en zo de Franse rechtspraak schaak te zetten die gevaarlijk in de verleiding komt om inbreuk te maken op wat één van de essentiële rechten van de verdediging is.

Op een heel onverwachte manier heeft de Franse Senaat, met een conservatieve meerderheid, zopas een amendement op dit regeringsproject aangenomen, om het beroepsgeheim in bepaalde zaken, zoals belastingzaken, niet tegenstelbaar te verklaren. Er wordt niet gezegd dat dit amendement uiteindelijk zal worden aangenomen, wetende dat het de Assemblée Nationale is die in Frankrijk het laatste woord heeft in geval van een verschil van mening tussen de twee vergaderingen.

Volkomen onverklaarbaar was dat de wijziging van de parlementaire commissie van de Senaat het onderwerp was van zeer gewettigde kritiek van de Nationale Commissie van Balies, die terecht benadrukte dat er geen reden is om een verschil te maken volgens de zaken in kwestie, en dat het recht op een juridisch advies dat geheim wordt gehouden essentieel is voor de bescherming van de rechten van elke rechtzoekende.

De motivering voor het besluit van de Franse Senaat is nochtans erg zwak. Door op die manier het advies van de parketten en de onderzoeksrechters te volgen, beperken de senatoren zich tot het bevestigen dat dergelijk geheim "de onderzoeken zou belemmeren". Dit is absoluut waar, maar niet meer dan wanneer zou worden beweerd dat ook het verbod op foltering "onderzoeken belemmert", zoals alle rechten van individuen in het licht van een politiestaat.

Wat België betreft, kunnen we gerust zijn: de bescherming van het beroepsgeheim wordt over het algemeen goed gewaarborgd door de rechtbanken, ook al moeten we waakzaam blijven voor soms onaanvaardbare politiepraktijken. Men verwijst hier naar het afluistersysteem dat bestond in een politiebureau in een Vlaamse gemeente, om gesprekken tussen advocaten en beklaagden af te luisteren.

De verdediging van de mensenrechten is een dagelijkse strijd.

Auteur : Thierry Afschrift
ours-idefisc
Idefisc — Actualités Fiscales
©2003-2020 Idefisc & Words and Wires W3validator